YALITIM UYGULAMALARINDAN KAYNAKLANAN HATALAR VE ÖNLEMLER

Yapı elemanlarında genellikle hiç terleme olmaması istenmektedir. Terlemeyi önlemek için,

Yapı elemanlarının ısı geçirgenlik direncini artırmak, ısı tutucu ilave ederek, yüzey sıcaklığını çiğ noktası sıcaklığının üzerine çıkartmak,

İç tavanın bağıl nemini azaltmak,

Terleme olan yüzeyi yapay olarak ısıtmak,

Terleyen yüzeyleri havalandırmak suretiyle, yüzeye bitişik havayı hareket ettirerek, yüzey sıcaklığını çiğ noktası üzerine çıkartmak,

Devamlı nem artışı gösteren, yoğuşan suyun damlamasını önlemek için iç nem azaldığı zaman nemi geri verebilen bir nem emici tabaka ile yüzeyleri kaplamak gerekir. 

DIŞ CEPHE ISI YALITIMI

Isı yalıtımının yeri, ısıtılan (soğutulan) mekanın dış sınırlandır. Yapı elemanlarının ısı depolama yeteneğinden yararlanmak ve yapıyı ısıl genleşmelerden korumak için ısı yalıtımı dış yüzden yapılır. Böylece ısı köprüleri de önlenmiş olur. 

Dış taraftan gerçekleştirilen ısı yalıtımı, cephedeki kolon, kiriş ve döşeme alınlarının da yalıtılmasına imkan tanımaktadır. İç taraftan yalıtım yapılması veya iki duvar arasına yalıtım yapılması halinde, cephedeki kolon ve kirişlerin dış yüzeyleri ve döşemelerin cepheye bakan alınları yalıtılmadan bırakılmış olacaklarından ısı köprüleri meydana getirecektir ve binanın toplam ısı kaybının artmasına neden oldukları gibi ısı köprüsü oluşan bölgelerde, yüzey sıcaklığı düşeceğinden küflenme ve yoğuşma meydana gelme riski de artacaktır.

Yalıtımın iç tarafta veya iki duvar arasında olması halinde kesit içinde yoğuşma ihtimali artar. Özellikle iç taraftaki yalıtım, buhar basıncının yüksek olduğu bölgede ani sıcaklık düşmesine neden olacak ve doyma basıncının üstüne çıkan su buharının yoğuşma riski artacaktır. Bu durumda yalıtım malzemesinin buhar direncinin yüksek olması veya yalıtım malzemesinin buhar direnci yüksek bir malzeme ile birlikte kullanılması gerekir. Ayrıca elemanın iç yüzünde yoğuşma ve küflenme meydana gelmemesine ve iç ortamdaki bağıl nemin aşırı yükselmeyecek şekilde havalandırma sağlanmasına dikkat edilmelidir.

Seçilecek ısı yalıtım malzemesinin mümkün olduğunca su alma oranı düşük olan (pratik olarak ıslanmayan) malzemelerden seçilmesi uygun olacaktır. Islanan ısı yalıtım malzemesinin ısı iletkenlik katsayısı yükselerek (kötüleşerek) malzemeyi ısı yalıtım ödevini yapamaz hale getirir. Ayrıca ıslanan yalıtım malzemesinin yazın sıcak havalarda kolayca kuruyacağı sanılırsa da bu doğru olmayıp kuruma süresi çok uzundur. Öyle ki, yazın başlangıcında kurumaya başlayan malzeme tam kuruyamadan yeni yağış mevsimi gelir ve tekrar ıslanır. Kurumanın uzun sürmesinin nedeni, konstrüksiyonu içinde yer alan su yalıtım tabakası ile yine suyu geçirmeyen buhar kesici tabakanın var olmasıdır. Bu tabakalardan buharlaşan su dışarı çıkamaz içerde hapis kalır. Herhangi bir nedenle teras çatıda kolay ıslanabilen bir ısı yalıtım malzemesi kullanılırsa, bu durumda buhar ve su yalıtım tabakalarına mutlak sızdırmazlık sağlanmalıdır. 

ÇATILARDA ISI YALITIMI

Klasik teras çatı sisteminde su yalıtımı ısı yalıtımının üzerinde yer almaktadır. Oysa son yıllarda hızla yayılan ters teras çatı sisteminin uygulanması halinde taşıyıcı beton plak ısıl genleşmelerden tamamen korunmuş olmaktadır. Bu sistemde su yalıtım tabakası, öncekinin aksine ısı yalıtımının altında yer almakta ve doğal olarak aynı zamanda buhar kesici tabaka görevini de üstlenmektedir. Böylece ilave buha kesici kullanmaya gerek kalmadan bir ekonomi de sağlanmış olmaktadır. 

Kullanılmayan çatı arasında, döşeme üzerine camyünü çatı şiltesi çıplak ve serbest olarak serilir. Üzerine başka bir örtü örtülmemelidir. Kullanılan çatı arası boşluğunun yaşanan bir mekan olarak değerlendirildiği ve ısıtıldığı durumlarda, ısı yalıtımı çatı örtüsünün altına uygulanır. Çatı eğimi betonarme bir döşeme ile sağlanmışsa yukarıdaki gibi serilir. Çatı eğimi ahşap bir konstrüksiyonla sağlanmışsa, ısı yalıtımı mertek aralarına uygulanır ve bir yüzü alüminyum folyo (buhar kesicili) kaplı camyünü mertek arası şiltesi kullanılır. 

Düz çatıların ısı yalıtımı için en uygun çözüm ters çatı sistemidir. Ters çatı, su almayan tip ısı yalıtımı, su yalıtımı üzerinde yer alarak onu güneş ışınlarından ve mekanik hasarlardan korur. Kullanılacak malzeme ekstrude polistren köpüktür. Çatının kullanılma durumuna göre uygun bir kaplamayla uygulama bitirilir. Ancak ses yalıtımı sağlamaz.

Toprak altında kalan bodrum dış duvarlarına, dıştan su yalıtımı yapıldıktan sonra, bunun üzerine ekstrude polistren köpük ile ısı yalıtımı yapılması en uygun çözümdür. Ancak, içten yapılmak istendiğinde yine bir yüzü alçı plaka kaplı taşyünü levha kullanılabilir. 

Dış duvarlarda ısı yalıtımı bulunmayan durumlarda, iç tarafta yer alan radyatörlerin ısısının dışarı kaçmasını önlemek için arkalarına ısı yalıtımı yapmak gereklidir. Bu amaçla, bir yüzü alüminyum folyo (yansıtıcı) kaplı camyünü radyatör arkası levhası kullanılmalıdır. 

Merdiven boşluklarının ısıtılması zorunlu değildir. Bunun için, dairelerin veya asansör boşluklarına bitişik duvarlarda da ısı ve ses yalıtımı yapılır. Bu amaçla bir yüzü alçı plaka kaplı taşyünü levha kullanılması uygun bir çözümdür. 

Çıkmalarda, dıştan (döşeme altından) ekstrude polistren köpük üzerine file takviyeli hazır sıva uygulaması en pratik çözümdür.

Isıtılmayan bodrum katlarında ısı yalıtımı tavana uygulanarak, yine ekstrude polistren köpük üzerine hazır sıva şeklinde yapılabilir. 

Toprağa oturan döşemelerin ısı yalıtımı, zemin betonu atılmadan önce ekstrude polistren köpük ile yapılır. Bunun üzerine zemin rutubet yalıtımı uygulanır ve grobeton dökülür.

Baca duvarı soğuk olduğu durumda, yanma sonucu çıkan baca gazları ve su buharı, bu yüzeylere yoğuşarak akar ve tesisata zarar verir. Bunu önlemek için baca duvarına, bir yüzü alçı plaka kaplı taşyünü levha ile ısı yalıtımı, bacanın dışından (yapının içinden) uygulanır. 

Yapı tasarlanırken olası ısı kayıplarının göz önünde tutulması ile önemli ölçüde ısı tasarrufu sağlanabilir. Yapı elemanlarının ısı kayıp ve kazançlarında en etkili yol korunumu etkileyecek parametreleri mimari proje aşamasında düşünnıektir. Bunlar; 

1. Binanın konumunu uygun seçmek ve rüzgar etkilerinden korumak,

2. Binaları fazla girintili çıkıntılı tasarlamamak ve bina diş cephesini mümkün olduğu kadar küçük tutmak, 

3. Isıtılan hacimleri üst üste veya yan yana getirmek,

4. Büyük pencereler ısı kayıplarını artıracağından yeterli aydınlığı sağlayacak boyutta pencere tasarlamak, 

5. Duvar derzlerinin hava geçirgenliğini azaltmak için yeterince sıkı olmasına önem vermek, 

6. Ayrık bir binadaki ısı kaybı, ayni büyüklük ve geometriye sahip bitişik düzendeki bir binaya göre daha fazladır. Bu nedenle binaları bitişik yapmak, 

7. Yaz koşulları düşünülerek duvarları daha açık renklerle boyamak, 

8. Bina dış kabuğunda, yapılacak ıs: yalıtım önlemlerinin ısı kaybını büyük ölçüde etkileyeceği düşünülerek tasarımlarda gerekli tüm yalıtım önlemlerini almak vs.dir. 

Çeşitli tabakalardan yapılmış yapı bileşenlerinde, tabakaların hatalı tasarlanması veya uygun malzeme seçilmemesi, bileşenin ısı yalıtma yeteneğini azaltan yoğuşma olayının meydana gelmesine yol açabilmektedir. Yapı bileşenleri, bünyelerinde meydana gelen yoğuşma olayı, bileşenin ısı geçirgenlik direncini azaltabileceği gibi yapısal hasarlara da yol açabilmektedir. Bu tür yoğuşmaları önlemek için iyi bir havalandırma sağlamak yararlı olacaktır.

Genel prensip olarak, malzeme seçiminde boşluklu veya aralarında hava boşluğu bulunacak malzemeleri yan yana ve/veya üst üste getirmek ve ısı yalıtım malzemesini genelde soğuk yüzeye yakın olarak yerleştirmek gerekmektedir. Yalıtım malzemesinin odak olması halinde ise, yoğuşma kontrollerinin yapılarak kalınlığının belirlenmesi gerekmektedir. Ayrıca, ısı yalıtım malzemesinin, yalıtım değerini kaybetmemesi için, özellikle su ve nemden korunmalıdır. 

Çatı ısı yalıtım tabakasının kapalı, gediksiz bir yapı oluşturması istenmektedir. Higroskopik ve hidrofil karakteri' yalıtım malzemeleri düz çatılarda kullanımında, buhar basıncı dengelenmiş ve havalandırılmalı olarak kullanılmalıdır. 
Çatı Örtü uygulamalarında edinilen tecrübe, çatılarda yalıtım amaçlı kullanılan tabaka halindeki yalıtım levha uygulamalarında, gerekli olandan fazla nem içermemesi arzu edilir. Isı yalıtımının etkinliği, malzemenin ulaşılabilirlik kuruluk derecesine bağımlı olmaktadır. 

Genelde dikkat edilmesi gerekli önemli hususlar olarak, çatı örtüsünü taşıyan ısı yalıtım tabakası, ısı köprüsüz, hava kesesiz ve çatlaksız olarak kendi içinde kapalı bir sistem oluşturmalıdır. Isı yalıtım levhalarının derzlerinde bu şartın yerine getirilmeme tehlikesi baş gösterebilmektedir. Çatı yalıtım malzemesinin düz satıhta uygulanması durumunda, genellikle iki farklı arzu edilmeyen durumla karşılaşılmaktadır. Bunlar nem ve güneş ışımasıdır. Burada, nem ve güneş ısısının ve nem ile don olayının birlikte etkilenmelerinin sonuçları önceden analizler ile irdelenmelidir. Her yalıtım tabakasının ısı tekniği açısından nem değeri, belirleyici kriterdir. Nem değeri büyükse, malzeme tabakasının ısı yalıtımı ve malzemenin kendisi olumsuz bir durum altındadır. Bu bakımdan, çatıda kullanılan yalıtım malzemesinin kuru olmasına dikkat edilmelidir. 

Çatı yalıtım malzemelerinin montajlarından yıllar sonra büyük nem miktarı içerdikleri, incelemeler sonucu belirlenmiştir. Bu durum; gözenekli cüruf beton, gazbeton ve köpüklü betondan, yüksek fırın bimsinden dökme malzemeler, ayrıca ahşap yünü hafifi yapı levhaları, ahşap yonga levhaları, turp levhaları ve nemin buhar kesici üzerinde veya levha derzleri arasında biriktirdiği kapiler açıdan aktif olmayan suni reçine köpüğü levhalar, için geçerli bir olgudur. Pencerelerden sızma, iletme, taşıma ve ışımayla ısı kayıpları olmaktadır. Pencerelerden hava sızması, pencere detaylarının yetersizliği, doğramaların eskiyerek çatlaması, çürümesi, ahşap doğramanın zamanla çalışması gibi nedenlere bağlıdır. Ayrıca camı çerçeveye tutturan macundaki bozukluklar, camdaki çatlaklar-kırıklar, pencerenin kapanmasındaki sorunlar da hava sızmalarına neden olur. Cam kırıkları, macun bozuklukları kesinlikle tamir edilmeli, çerçeve kasaya iyice yerleştirilme'', kapanma aksaklıkları Pencerelerin açılan bölümlerinde kuru ve temiz yüzeylere sünger bantlar uygulanarak kapatılmalıdır. Sızmalara neden olabilecek tüm birleştirme noktaları geçirimsiz hale getirilmelidir. Bükme saç, alüminyum ve demir doğramalarda mutlaka birleştirme noktalarına kauçuk, lastik fitil veya macun konulmalıdır.

PENCERELERDE ISI YALITIMI

Çok fazla penceresi olan mekanlarda enerji tasarrufu sağlamanın en kısa yolu pencerelerin bazılarının iptal edilmesidir. Pencerenin geçici olarak özellikle kış aylarında kapatılması düşünülüyorsa bu işlem hiç bir masraf yapmadan çarşaf, eski perde, battaniye gibi bir örtünün çerçeveye raptiyelenmesiyle de yapılabilir. Camlar bu tabaka arasına gazete kağıdı, mukavva veya XPS veya EPS sert köpük levha kullanılması yalıtım değerini artım. İçerden alüminyum kağıt yapıştırılmış mukavva levhalar ısıyı ışıma ile içeri yansıtarak yalıtıcı görevini yaparlar. Kaplanmış kumaş ile cam arasında birer hava boşluğu kalması gerekmektedir. Böylece cam yüzeyle oluşan nemin kumaşı ıslatması önlenir. 

Pencere kasası müsaitse ikinci bir çerçeve ile cam takılması, müsait değilse mevcut çerçeveye ikinci bir cam ilavesi pencerenin ısı geçirgenlik katsayısını biraz düşürür. İkinci cam takılırken odanın ve cam ilave edilecek pencere yüzeyinin temizlenip ısıtılması, pencerenin altına tuz veya benzeri higroskopik madde konması iki cam arasında olabilecek yoğuşmayı kısmen önleyecek önlemlerdir. İkinci camın takılması için çerçevelerde bulunan yivlerden yararlanılabilir veya bir çıta çakılarak ikinci cam yerleştirilir.

Mevcut pencereye bir çıta ilavesiyle içerden ikinci bir cam takılması en ucuz ve kolay çözümdür. Ekonomik imkanlar çerçevesinde içerden veya dışardan takılan ikinci bir çerçeveyle camın takılması, temizlenebilirlik açısından büyük kolaylık Sağlar. Yazın istenirse bu ikinci çerçeve sökülüp yerine sinek teli takılı çerçeve de yerleştirilebilir. Eğer ikinci cam bir çıta ilavesiyle yapılacaksa camlar iyice temizlenmiş olmalı, araya tuz, silika jel cinsinden higroskopik bir madde konulmalıdır. Ayrıca bu işlem yapıldığında ilerde yoğuşmaları (çiğlenmeleri) önlemek açısından odanın ısıtılmasında yarar vardır. 

Açılan pencerelerde camın yerine bir çıta ile tutturulması darbelerle camın yerinden oynamasını önler. Çerçevelerin bütünüyle değişmesi söz konusu ise ısıcam uygulanmalıdır.